Garr Reynolds het tydens ’n TED-konferensie ’n skitterende aanbieding met die titel The Ten lessons from Bamboo gelewer. Omdat ons in Suid-Afrika nie so vertroud soos die Oosterlinge met bamboes is nie, het ek dit tong in die kies, vir my generasie wat nog die rottang geken het, aangepas.
Die rottang, hoor ek ’n afkeurende gefluister.
Hokaai! Byt net gou vas!
Voor al die Green Peace- en anti-lyfstrafaktiviste uitasem raak en na hulle hartpille gryp, laat ek dadelik sê dat ek 100% teen onsinnige lyfstraf gekant is. Lyfstraf ís en wás nog nooit ’n alternatief vir goeie dissipline nie.
Maar soms is dit al uitweg. In baie gevalle kan ek, en sekerlik vele ander, getuig dat ’n pak slae op sy tyd wondere gedoen het. En weer praat ek van gesonde tugtiging; nie mishandeling nie!
‘n Punt van opmerking: vandag se generasie wat nie meer lyfstraf mag ontvang nie, speel gewelddadiger TV-speletjies as wat ’n pak slae ooit kan wees!
Nou dat die lug gesuiwer is, die lewenslesse:
1. Wat swak lyk, is eintlik sterk: Ou Bulletjies se rottang het maar ietwat pieperig gelyk. Nie lank of dik nie. Beslis nie so sterk soos ‘n telefoonpaal nie, maar sterk genoeg om enige balhorige wetenskapklas tot orde te roep. Ons onderskat maklik mense omdat hulle nie groot of sterk lyk nie. Onthou wat die Jedi-meester gesê het: Size matters not. Look at me. Judge me by my size do you?
2. Buig, maar moenie breek nie: Elke keer gewens die bleddie ding wil breek, maar al wat dit doen is buig. Buig om jou boude! Meer nog; ek was elke keer vasbeslote om nie te huil nie, al was dit hoe seer. Buig, maar nie breek nie! ’n Buig-maar-nie-breek-nie-houding is een van die geheime van die lewe. Amper ’n go with the flow, want as jy vir elke terugslag van die lewe sou breek, sou hulle jou gou op die krytvloer uittel. Ons raak egter so rigied en stram in leefwyse dat ons sommer knak en breek as iets anders as dit wat ons glo die waarheid is, oor ons pad kom. Dit is dan wanneer ons blikkieskos begin opgaar en kragopwekkers vir die spreekwoordelike duisternis wat kom, koop.
3. Gooi ankers uit: Die bamboesplant weerstaan blykbaar die woeste storms as gevolg van sy unieke wortelstelsel. Terwyl groot bome in die woud omgewaai word, bly hy stewig geanker. As jy diepgewortelde waardes het, dan kan die storm maar kom. Ongelukkig is dit vandag met waardes soos met standaarde. Daar is so baie om van te kies!
4. Sit jou brein in ’n laer rat: As jy buk en gereed maak vir die pak wat kom, was daar min ander dinge waaraan jy gedink het. Vandag besef ek eers dit was terapie! Mense betaal groot geld om net hulle gedagtes te fokus en tot stilstand te bring.
5. Altyd gereed: Ek het nog nooit gehoor van ’n rottang wat eers moes opwarm voor jy dit kon gebruik nie. Altyd reg vir aksie. Die lewe gaan nie eers vra of iets met jou kan gebeur nie. Dit gebeur net. Ons moet altyd gereed wees vir wat na ons kant toe kom. Die lofprysing en ook die pak slae. Dis eers wanneer jy die sjampanje in jou yskas hou dat jou lotto-wen jou nie onverhoeds betrap nie. Maar dit is ook as jy verstaan wat Scott Peck bedoel as hy sê life is difficult, dat jy regtig begin leef.
6. Wysheid in leegheid: Kloof ’n rottang in twee, so asof jy ’n vlieër wil maak, en jy sien die rottang is hol van binne. Vele pakke slae was die gevolg van te veel hubris, soos die geleerde mense sal sê. Te vol wees van jouself, te aanmatigend. Ons lewens is ook so. Vol, voller, oorvol. Nie tyd genoeg nie en my kop hou nie op met rondspring van die een ding na die ander nie. Veral volwassenes is so vol van wat hulle weet, dat niks of niemand hulle iets kan leer nie. ’n Mens kan net iets byleer as daar plek is om iets nuut by te sit. Maak jou self net ’n slag leeg dat jy weer met nuwe idees en gedagtes gevul kan word.
7. Verbind jou tot groei en vernuwing: Miskien is dit die hoofles van enige pak slae? Commitment om dit nie weer te doen nie en om te leer uit die fout(e) wat jou tot by hierdie punt gebring het.
8. Eenvoud is kragtig: So ‘n eenvoudige stukkie apparaat, maar tog só bruikbaar. Sonder fieterjasies en gebruikersvriendelik. Steve Jobs sou gewens het hy het dit ontwerp! Dit is nie altyd die duurste en blinkste dinge in die lewe wat die meeste vreugde of bevrediging gee nie. Geluk word omtrent altyd in die eenvoudige dinge gevind.
9. Bons terug: ’n Rottang het die vermoë om na elke hou weer na sy oorspronklike vorm terug te keer. Maar nie almal in die lewe kan dit doen nie. Party van ons kan maar net nie weer opkom en aangaan na ’n lewensles nie. Na ’n pak slae is dit die beste om maar op te staan, jou af te stof (letterlik en figuurlik) en aan te gaan. Ons moes nog dankie sê ook! Veel later het ek besef die dankie was vir die les geleer en nie vir die straf wat ek ontvang nie.
10. Lag en die wêreld lag saam: Vreemd vir ‘n loesing, maar blykbaar bevat die Chinese karakter wat glimlag of lag beteken, ook twee simbooltjies wat bamboes beteken. Het my niks gehelp nie, hoor ek jou sê. Maar miskien is die wete, dat die rottang in ‘n ander deel van die wêreld met vreugde geassosieer word, soos a spoon full of suger helps the medicine goes down van Mary Poppins?
My goeie vriend Hentie Gericke sê altyd ons lag te min. En hy is só reg. Dwarsoor die wêreld betaal maatskappye groot geld aan ghoeroes om hulle werkers te laat lag, want die direkteure besef lag en laat lag, speel ’n groot rol in liggaamlike en geestelike gesondheid.
Dalk moet hulle net die rottang gebruik?
Ek weet nie, maar al hierdie goed wil my laat opstaan om met nuwe insig te gaan dankie sê aan almal wat my hierdie lesse geleer het.
Empty your mind, be formless, shapeless – like water. Now you put water into a cup, it becomes the cup, you put water into a bottle, it becomes the bottle, you put it into a teapot, it becomes the teapot. Now water can flow or it can crash. Be water, my friend. – Bruce Lee
We must all suffer one of two things: the pain of discipline or the pain of regret or disappointment. – Jim Rohn
The nice thing about standards is that there is so many of them to choose from. – Andrew S Tanebaum
