Archive | October

Respek. Dit is nou of nooit!

Die woord vir 2019 is glo Zondo-kommissie.

Volgens PanSAT (Pan-Suid-Afrikaanse Taalraad) is dit die woord wat dié jaar se luim en filosofie die beste omvat.

Al wat ek kan sê, is… krokodilbollie! 

My woord is die een wat sedert die begin van die Rugby Wêreldbeker op almal se lippe is, naamlik respek. En presies oor die teenoorgestelde rede as die van PanSAT.

Natuurlik is die woord vir die meeste van ons glad nie vreemd nie. 

Ons het immers met hierdie woord grootgeword.  Maar wat daarvan geword het, is ’n ope vraag.

Om een of ander rede het die toepassing van die woord nie regtig inslag by ons as Suid-Afrikaners gevind nie. 

Maar waarom wel by die Japannese?

Dit kan beslis nie wees omdat die begrip van respek nie genoeg by ons ingedril, en selfs ingefoeter, is nie. 

Daar is omtrent nie ’n skool in Suid-Afrika wat nie die een of ander waardeprogram volg en waarvan respek ’n groot deel uitmaak nie.

Suid-Afrikaners by die Wêreldbeker knoop hulle dubbel om te konnichiwa en  selfs met pantoffels en kamerjasse op die paviljoen te gaan sit.

Maar ten spyte van al hierdie tydelike betoon van respek in ’n vreemde land, betoon ons as nasie tuis min of geen respek aan mekaar nie. Nie in die klein dingetjes nie en nog minder in die grotes.

Miskien het ons al die jare net die woord in teorie geleer en verstaan. Die woordeboekdefinisie daarvan, maar die uitoefening het ongelukkig agterweë gebly.

Te veel is die woord gepredik en te min is dit gedoen!

Die spieël van respek waarin ons jeug moet kyk, is te dof om te sien hoe daar met respek opgetree word?

Ons moet nou respek begin leef en ophou net praat daarvan.

 

Wanneer jy respek aan jou opponent betoon, respekteer jy jouself. – John-Laffnie de Jager

It’s always been a mystery to me how people can respect themselves when they humiliate other humans. – Mahatma Gandhi

Respect is a two-way street, if you want to get it, you’ve got to give it. – RG Risch

Continue Reading

Terwyl standbeelde tuimel

rhodes-lead_3261770b

…dobber ons jeug in ’n lugleegte van koploseleierskap rond.

Sonder ’n verlede, ’n vae hede en ’n onsekere toekoms.

Nóú, meer as ooit, is dit die tyd vir ouers, grootouers en onderwysers om hierdie vakuum met besielende leierskap te vul.

’n Leierskap wat sê: Volg my! Ek weet waar jy vandaan kom en ek gaan jou wys waarheen jy op pad is.

’n Leierskap waarvan die dade en voorbeeld meer wys as hoeveel volgelinge jy op Twitter of Facebook het. ’n Rolmodelskap wat getuig van Nelson Mandela se woorde en nalatenskap: For to be free is not merely to cast off one’s chains, but to live in a way that respects and enhances the freedom of others.

Self gee ek eerlik nie om of alle standbeelde in Suid-Afrika verwyder word nie, maar my wroeging is, waarmee vervang ons dit?

’n Vredevolle trooskombersie waaruit ons kinders niks wys word nie? ’n Rooskleurige vakuum waarin alles net goed en gaaf is en vir ewig so sal bly?

Hoe gaan hulle dan ooit uit ons foute leer?

Hoe gaan hulle weet om nie dieselfde foute as ons te maak nie? Veral as sommige Suid-Afrikaners verkies om die verlede onder swart vullissakke (Rhodes), te verbloem.

Miskien verstaan dié onbekende Nederlander, nogal ironies want volgens my is hulle die oorsaak van al die gekheid in hierdie land, dit die beste as hy/sy sê als je niet leert van het verleden, zal je in die toekomst telkens nieuwe lessen krijgen.

Nee, ons sal ons kinders moet wys waar hulle vandaan kom sodat hulle kan begryp waarheen hulle op pad is. Op pad na ’n toekoms vol moontlikhede en vryheid.

Maar ook om te wys dat die verlede nie net altyd boos was nie.

Op pad na ’n toekoms wat nie deur lewelose, koue stukke klip en metaal gedefinieer word nie, maar deur die voorbeeld van lewende rolmodelle wat as rigtingwysers staan.

Lewende rolmodelle wat leef uit ’n tradisie… Of soos die seun van Sutherland, NP van Wyk Louw, dit gestel het – leef in ’n bestendige debat met die verlede.

 
Forgiving does not erase the bitter past. A healed memory is not a deleted memory. Instead, forgiving what we cannot forget creates a new way to remember. We change the memory of our past into a hope for our future. – Lewis B Smedes

O, yes the past can hurt. But you can either run from it or, learn from it. – The Lion King

We are made wise not by the recollection of our past, but by the responsibility for our future. – George Bernard Shaw

Foto: AP

Continue Reading

Is ouderdom só goor?

ATT00019Ek hoor nou elke dag meer en meer dat om oud te word nie vir sissies is nie.

So asof almal my teen die ouderdom wil waarsku. Asof alles van ouderdom net altyd sleg of onaangenaam is.

Of is dit dalk dat hulle dink dat ek ’n sissie is?

Het ouderdom dan geen positiewe kant nie?

Is dit net tieners en dié onder veertigs op wie die son kan skyn? Nie dat ek kon onthou dat puisies en onkunde enige pret was nie, maar miskien het ek net vergeet hoe lekker dit was.

Wat baie mense nie besef nie, is dat daar voordele aan ouderdom verbonde is. En hier praat ek nie net van goedkoper gaan fliek of op die bus ry nie. Nie dat die laatste een in Suid-Afrika ’n opsie is nie!

Kenners beweer dat senior burgers gelukkiger as hulle jonger eweknieë is. En in teenstelling met die algemeen aanvaarde persepsie dat jou brein totaal aan die ineenstort is, beweer dié slim mense dat sekere dele van die brein beter funksioneer as in die verlede. (Laat dit nou vir julle jonges ’n les wees.)

Maar my waardering van ouderdom is nie so wetenskaplik gefundeerd as bostaande navorsing nie.

Myne was sommer ’n laatnag hartsgewaarwording van ’n baie dankbare oupa.

Luca het gister vyf geword en ek het opnuut besef dat om oupa te wees en om jou kleinkinders se armpies om jou nek te voel, net iets is wat met die ouderdom gepaard kan gaan. Jy moet eers daardie grens van nie-sissie-wees-nie, oorsteek om dít te ervaar.

Maar ek het my eie kinders, hoor ek jou sê.

Toegegee, eie kinders is verby kosbaar. Maar kleinkinders is soos ’n ekstra bonus. ’n Onverwagte Lotto-wen! Kleinkinders en al die gepaardgaande, ongelooflik kosbare gewaarwordinge is ’n fase van die lewe, wat ek vir geen terugdraai van die horlosie, sal verruil nie.

En as ek dalk as jeugdige geweet het hoe vervullend dié ervaring sou wees, sou ek dalk gouer oud wou wees! Of soos my goeie vriend Dan van Zyl senior altyd sê: As ek geweet het hoe lekker kleinkinders is, sou ek hulle eerste gehad het!

Dankie, Here vir die genade om oud te kan word!

 

None is so old as those who have outlived enthusiasm.Henry David Thoreau

Because if you’ve found meaning in your life, you don’t want to go back. You want to go forward.Morrie Schwartz

Learn how to live and you’ll know how to die; learn how to die, and you’ll know how to live. – Morrie Schwartz

Image: Daily Telegraph.com.au

Continue Reading