Archive | Education

Dis hoe jy eindig wat saak maak!

By Rian Truter on March, Sunday 18 2012 in 2012, Education, Life 4

Daar word baie gesê dat dit nie is hoe jy die wedloop begin nie, maar hoe jy die wedloop voltooi.

As jy dit voltooi …

Om halfpad op te hou, lyk dit vir my, het ’n aanvaarbare norm van ons tyd geword. Ons het dan ook nog genoeg, goed gemotiveerde verskonings gereed om dié ophou mee te regverdig.

Verby is die dae dat jy dit wat jy begin, tot op die einde deurvoer.

Miskien het dit tyd geword dat ons weer ons kinders leer dat ’n mens alles wat jy aanpak, met dieselfde geesdrif moet afsluit as waarmee jy dit begin het. Al wen jy nie die resies nie.

Want dit gaan nie altyd oor wen nie. Dit gaan oor die klaarmaak. Om te kan sê ek het die Comrades gehardloop of ek het die Argus gery. Niemand wil eintlik weet hoeveelste jy gekom het nie. Die belangrikste is dat jy deelgeneem en klaargemaak het.

Saam met die klaarmaak, kan ons dalk ook ons kinders van deelname vertel. Ons staan deesdae so lekker op die kantlyn en kritiseer, want dis makliker om ander se pogings te beoordeel en te kritiseer as jou eie. ’n Mens stel jou mos net nie meer só bloot nie!

En terwyl ons nou besig is om ons kinders te onderrig, kan ons hulle ook leer dat die klaarmaak baie meer van jou karakter vertel as wat die wegspring ooit kan. Die finale oordeel oor ‘n poging lê baie keer in die strompel oor die wenstreep. In die val oor die hekkie en die weer opstaan. Dit lê in die strikkie om die geskenkpakkie en dit word vergestalt in die dankie-sê-briefie na die lekker kuier.

Dit is wat die mense gaan onthou. Die einde. Nie die wegspring uit die blokke nie. Almal kan wegspring, maar nie almal kan klaarmaak nie.

John Stephen Akhwari, marathonatleet van Tansanië, het tydens die Olimpiese Spele van 1968 in Mexiko nie die goue medalje verower nie. Ook nie die silwer of die brons nie. Inteendeel; hy het meer as ‘n uur na die wenner reeds aangekondig is, die wedloop voltooi! In die heel laaste plek.

Daar was nog net ’n paar toeskouers in die stadion oor toe Akhwari, stuikelend en met ’n bebloede verband om die been, die stadion instrompel. Maar van handdoek ingooi was daar geen sprake nie.

Die klein skare se applous het John Stephen oor die wenstreep gedra. Toe ’n verslaggewer hom vra waarom hy nie opgehou hardloop het nie, want daar was geen kans dat hy kon wen nie, het John Stephen verbaas geantwoord: My country did not send me to Mexico City to start the race. They sent me to finish.

Luister mooi: they send me to finish!

Dit is nie hoe ek begin nie, maar hoe ek klaarmaak.

Finish en klaar!

It is not the critic who counts: not the man who points out how the strong man stumbles or where the doer of deeds could have done better. The credit belongs to the man who is actually in the arena, whose face is marred by dust and sweat and blood, who strives valiantly, who errs and comes up short again and again, because there is no effort without error or shortcoming, but who knows the great enthusiasms, the great devotions, who spends himself for a worthy cause; who, at the best, knows, in the end, the triumph of high achievement, and who, at the worst, if he fails, at least he fails while daring greatly, so that his place shall never be with those cold and timid souls who knew neither victory nor defeat. – Theodore Roosevelt

Inside a ring or out, ain’t nothing wrong with going down. It’s staying down that’s wrong. – Muhammad Ali

Success is the ability to go from one failure to another with no loss of enthusiasm. – Winston Churchill

Image: 312010/FreeDigitalPhotos.net

Is skool ‘n dinosourus?

By Rian Truter on March, Monday 5 2012 in 2012, Education 10

As jy vandag met mense oor die onderwys praat, frons hulle onwillekeurig. Dit is nou net nadat hulle hul so vinnig moontlik uit die voete gemaak het!

Almal is dit egter eens dat sake nie te rooskleurig lyk nie. Van prof Jonathan tot swanger Sannie, wat nou reeds wroeg oor na watter laerskool sy hulle kind na toe moet stuur.

Almal het ‘n verklaring vir die onderwysmoeras waarin ons ons bevind. Dit is die regering se skuld dat dinge nou só lyk in die onderwys. Gerieflikheidshalwe word vergeet dat dié probleem reg oor die wêreld bestaan. Die verandering van die kurrikulum moet die skuld kry en dan praat ons nie eens van swak en lui onderwysers nie!

Die koppe knik, soos die hondjie in die Cortina se agterruit, instemmend saam.

Maar niemand het regtig ’n sinvolle oplossing nie.

Niemand sê hardop soos Seth Godin dat large-scale education was not developed to motivate kids or to create scholars. It was invented to churn out adults who worked well within the system. Scale was more important than quality, just as it was for most industrialists.

En as jy hierdie feit vir hulle uitlig, knik die koppe nog meer verwoed saam. Die hondjie in die Cortina begin soos die energizer hasie lyk.

Maar niemand doen iets hieraan nie. Môre gaan onderwysers weer terug klas toe en doen dieselfde as al die jare tevore. Ouers stuur steeds hulle kinders na skole wat dieselfde prosesse as 150 jaar gelede volg. En niemand staan vir ’n oomblik stil en bevraagteken wat besig is om te gebeur nie!

Hoe kan enige iemand dan verwag dat onderwys moet beter word?

Gelukkig is daar twee stemme wat opgaan en pleit dat mense dringend en indringend na onderwys moet kyk. Voor dit heeltemal te laat is.

Hulle is Seth Godin en sir Ken Robinson.

Seth Godin het pas ‘n 30 000 woord manifes die lig laat sien waarin hy die rol en die doel met/van skole onder die vergrootglas plaas.

The economy has changed, probably forever.
School hasn’t.
School was invented to create a constant stream of compliant factory workers to the growing businesses of the 1900s. It continues to do an excellent job at achieving this goal, but it’s not a goal we need to achieve any longer.
In this 30,000 word manifesto, I imagine a different set of goals and start (I hope) a discussion about how we can reach them. One thing is certain: if we keep doing what we’ve been doing, we’re going to keep getting what we’ve been getting.
Our kids are too important to sacrifice to the status quo.

Gaan lees asseblief wat hy te sê het by www.squidoo.com/stop-stealing-dreams Die hele dokument, eintlik ’n e-boek, kan gratis en verniet afgelaai word.

Sir Ken Robinson sê op sy beurt in Changing Education Paradigms ook soos Godin dat ons steeds besig is om dieselfde metodiek, soos net na die industriële rewolusie, in ons skole te volg en toe te pas. Die wêreld het verander, maar ons gebruik steeds ‘n onderwyssisteem wat 150 jaar gelede toepaslik was!

It used to be simple: the teacher was the cop, the lecturer, the source of answers, and the gatekeeper to resources. All rolled into one.

The internet is making the role of the gatekeeper unimportant. Redundant. Even wasteful.

If there’s information that can be written down, widespread digital access now means that just about anyone can look it up. We don’t need a human being standing next to us to lecture us on how to find the square root of a number or sharpen an axe.

What we need is someone to persuade us that we want to learn these things, and someone to push us or encourage us or create a space where we want to learn to do them better. (S.Godin)

Gaan laai asseblief Seth se manifes af. Lees dit en gee dit vir skoolhoofde, onderwysers en ouers.

En begin vrae vra oor waarmee ons in ons skole besig is.

Insanity: doing the same thing over and over again and expecting different results. – Albert Einstein

Nothing in the world is more dangerous than sincere ignorance and conscientious stupidity. – Dr. Martin Luther King, Jr.

The difference between school and life? In school, you’re taught a lesson and then given a test. In life, you’re given a test that teaches you a lesson. – Tom Bodett

Kamp Staaldraad by die werk

By Rian Truter on February, Sunday 5 2012 in 2012, Education, Leadership 5

’n Mens kan by almal iets leer.

Selfs by die swakste en onkapabelste base.

Loutere snert! was my eerste reaksie as jong onderwyser op hierdie stelling. Eers later het ek besef jy leer by dié mense wat om nié te doen nie!

Gedurende die week vertel iemand my van sy kind wat so onsensitief deur ‘n baas behandel word. Amper onmenslik.

’n Mens sou nou dink dat ek teen hierdie tyd begrip vir base moet hê, maar as dit my kind was, sou ek dié baas ’n paar spreekwoordelike taai klappe gaan gee het!

Nie net omdat dit my kind sou wees nie, maar omdat iemand wat die baasbadge dra darem die 101-kursus van hoe om met mense te werk, moes geslaag het. Dit is darem die minimum vereiste wat van enige baas verwag kan word.

Maar helaas, miskien in ’n volmaakte wêreld!

In ’n wêreldwye navorsingstudie deur Towers Watson is daar bevind dat minder as 30% van werkers voel dat hulle base opreg in hulle persoonlike welstand belangstel. In ander navorsing oor hierdie onderwerp is bevind dat werknemers wat gedurig deur hul base gekritiseer word ‘n 30% groter kans op hartsiektes het as die gelukkiges wat ’n baas het wat na hulle luister en wie hulle af en toe ’n bietjie lof toeswaai.

En dit is nie net komplimente wat saak maak nie. Dis meer as dit.

Werknemers wil weet dat hy/sy as persoon waardeer word. Dat dit wat hulle by die werk doen, waardeer word en dat dit bydra tot die groot geheel. En dat hul poging(s) raakgesien word.

Nou hoekom sukkel base dan so met hierdie eenvoudige vaardigheid?

Volgens Tony Schwartz is dit omdat ons nie die taal van positiewe emosies by die werkplek vlot kan praat nie. Heartfelt appreciation is a muscle we’ve not spent time building, or felt encouraged to build.

We’re more experienced at expressing negative emotions – reactively and defensively, and often without recognizing their corrosive impact on others until much later, if we do at all.

Nou as die baas nie omgee vir ander nie, waarom sal die werkers dan? Of omgee vir die maatskappy, skool of gesin? En voor ons kan sê Ghernobyl is ons kniediep in toksiese, emosionele afval.

Seth Godin meen dat omgee nie geld kos nie. Dit verg net inspanning. (miskien is dit die bestuur van die sogenaamde bottomline wat baie base se omgee stomp maak?)

Caring, it turns out, is a competitive advantage, and one that takes effort, not money.

Like most things that are worth doing, it’s not so easy at first and the one who cares isn’t going to get a standing ovation from those that are merely phoning in. I think it’s this lack of early positive feedback that makes caring in service businesses so rare.

As my kind vanjaar moes begin werk, sou ek gehoop het hy kry ‘n baas wat omgee en verstaan. Omdat hy/sy omgee, sou my kind as gevolg van sy /haar eerlike omgee gemotiveerd wees. Hy sou geborge voel en daarom sou hy vry kon wees om sy beste te lewer. En baie meer te gee as wat die salaristjek groot is.

Ek laat die laaste woord aan Leo Buscaglia oor:

Too often we underestimate the power of a touch, a smile, a kind word, a listening ear, an honest compliment, or the smallest act of caring, all of which have the potential to turn a life around.

Wil base dan nie ook goeie base vir hul eie kinders hê nie?

Wonder net?

The trouble with the world is that the stupid are so confident while the intelligent are full of doubt. – Bertrand Russell

The best leaders talk with people, not at them. – Susan Scott

Compassion is not religious business, it is human business, it is not luxury, it is essential for our own peace and mental stability, it is essential for human survival. – Dalai Lama

Image: Michelle Meiklejohn/FreeDigitalPhotos.net

Maak jou olifant los!

By Rian Truter on November, Sunday 27 2011 in 2011, Education, Life 11

Hoe baie keer hoor jy dat iemand nie iets kan doen nie.

Nie dat hulle nie instaat is om dit te doen nie, want liggaamlik en verstandelik is hulle meer as kapabel om dit te kan doen. Hulle het hulself eintlik net self ontmagtig om die taak suksesvol af te handel. Selfs om net te probeer om dit aan te pak.

In die meeste gevalle is dit volwassenes wat só reageer. Dit is hulle wat nie kan dans nie, nie kan valskermspring nie, wat nie met oorgawe kan sing nie …

In skrille kontras met die kleintjies, wat sonder enige twyfel in hul eie vermoëns, op die verhoog spring om hulle sangtalent aan die hele wêreld te openbaar. Altyd met ’n groot applous as beloning.

Wat het dan gebeur dat ons só geword het?

Is dit iets wat saam met die ouderdom gekom het, of is dit soos Nataniël in een van sy gedigte skryf dat ons bang grootgemaak is? Of het ons saam met die grootword vergeet dat ons tot baie meer instaat is?

Ek dink dit is iets wat êrens tussen te klein wees om te weet en grootwees en weet, in ons brein lêplek kom kry het. Amper ’n soort pleister teen moontlike seerkry of dalk ’n geestelike staightjacket.

Ken Blanchard noem hierdie verskynsel assumed constraints en hy illustreer dit met die skitterenede voorbeeld van ‘n sirkusolifant.

Daar word vertel dat as die sirkusolifant nog baie klein is, hy met ’n meneer van ’n ketting om die voet en ’n baie dik ysterpaal vasgemaak word. Hoe hard hy ookal stoei om los te kom; niks help nie. Die ketting en paal is net sterker as hierdie olifantjie se jeugdige krag.

Dit is ironies dat hoe groter die olifant word, die ketting nie groter of dikker word nie. Inteendeel; die ketting bly dieselfde. Al wat regtig gebeur, is dat die olifant opgehou het om te probeer loskom.

Hy het nou al so baie keer sonder sukses probeer om homself los te ruk, dat hy begin glo dat dit onmoontlik is om die paal uit die grond te pluk. Hy het nou al begin aanvaar dat hierdie ketting en paal deel van sy lewe geword het.

Die kenners beweer dan ook dat as hierdie olifant volwasse is en ’n paar ton weeg, dat hy met ’n baie dun toutjie en ’n verskoning vir ’n paaltjie vasgemaak kan word. Hierdie olifant het lankal oorgegee, want hy aanvaar dat hy nie gaan loskom nie.

Wat die tragiese van hierdie olifant se lewe is, is dat hy elke dag die wonderlikste toertjies binne die tent doen. Elke dag laat hy mense na hul asem snak met sy uitsondelike talent en vernuf.

Maar as die applous in sy groot ore stil geraak het, staan hy weer vasgemaak aan ’n paal met ’n ketting om sy voet. Êrens op ’n verlate dorpsveld.

In baie van ons se lewens is daar ook iets wat ons, soos die ketting aan die olifant se voet, weerhou om te doen wat ons regtig wil doen. Ons het al begin aanvaar dat ons dit nie kan doen nie of dat dit net nooit gaan gebeur nie. Ons het ophou spartel en aanvaar nou maar net dat ons oud is, of nie kan sing nie, of nie kan skilder nie of nie …

Ek wil jou vandag uitdaag om ’n slag weer aan daardie ketting te gaan pluk. Miskien verras jy jouself deur agter te kom die ketting is al tot niet geroes… of baie dunner as wat jy ooit gedink het!

If you think you can do a thing or think you can’t do a thing, you’re right. – Henry Ford

Soos wat jy dink so is jy. Soos dit wat jy jou kan verbeel, so kan jy word. – Anoniem

There are no constraints on the human mind, no walls around the human spirit, no barriers to our progress except those we ourselves erect. – Ronald Reagan

Know your limits. Also know how to break them. – Geraint Starker

Image: Castillo Dominici/FreeDigitalPhotos.net

Jonathan Jansen soek aksie!

By Rian Truter on November, Thursday 24 2011 in 2011, Education 2

Dit wil my voorkom of prof. Jonathan nou skielik die agbare Minister van Sport, Fikile Mbalula, se voorbeeld met taalgebruik volg. Nie dat ek fyngevoelig vir kragwoorde is nie. Allermis. Ek is net bang dat ’n mens by die sterretjies vashaak, soos die Scope van ouds, en dan die wysheid in die res van wat hy te sê gehad het, mis.

My ma het my geleer dat jy nie alles moet glo wat in koerante staan nie, maar omdat ek nou nie self by prof. Jonathan Jansen se toespraak in Bloemfontein kon wees nie, moet ek maar glo wat hulle skryf.

Hier is die hoofpunte van wat professor Jansen tydens ’n toespraak by Fedsas se jaarvergadering aangeraak het (Ek het my veroorloof om ’n paar kantopmerkings in kursief te maak):

1. Die regering het ’n f#k-jou-houding teenoor sy mense. Is dit vir iemand nuus?

2. Die prof wil hê ons moet, soos die Occupy Wall Street-veldtog, die kantore van die onderwysdepartemente in elke provinsie gaan beset. Al gevolg wat so ’n aksie gaan hê, is dat daar vir ’n slag mense op kantoor gaan wees!

3. Volgens hom het onderwys nou genoeg beleide, maar te min planne. Makliker om te skryf as om te doen. Dit is die probleem, prof.

4. Hy wou ook weet hoe gaan die regering vakbonde beheer. Veral Sadou. Dis die ou spreekwoord van wiens brood men eet, wiens woord men spreek. Of is dit eerder: ek luister net na die wat vir my stem?

5. Ons skole het sedert 1994 al hoe slegter geword, maar die meeste geld gaan steeds na onderwys. Raak net ontslae van al die sogenaamde spesialiste!

6. Volgens hom het niemand die “balls om ’n patetiese skoolhoof af te dank nie”. Ek dink die probleem is dalk fisiek, want was na Kader al die ministers nie vrouens nie? Dit sou maar sukkel, professor!

7. Middelmatigheid is die aanvaarde reël. Vir swak wees is daar altyd ’n verskoning. Goed wees is maklik, maar goed bly, is moeilik.

8. Goeie skole moet swak skole help. Stem 100% saam, maar dan moet die swakkes gehelp wíl word.

9. Te min mans in die onderwys en te min onderwysers in die grondslagfase. Gaap! Gaap! Wonder of die professor ’n kind het wat al na een van die sogenaamd baie poste gesoek het? Kul jou hier, kul jou daar!

Ek is seker professor Jansen het ’n staande ovasie gekry. Mense hou daarvan as iemand jou begeertes en bekommernisse in woorde vasvat. Meer nog as hy ’n kragwoord of twee gebruik en dis boonop nie vir jou rekening nie!

Prof. Jonathan het ook gesê hy soek aktiviste op voetsoolvlak om al hierdie kruisies in regmerkies te laat verander. Luister mooi. Nie boudevlak nie! Ons sal moet opstaan en begin dinge doen as ons die regmerkies wil sien. Miskien dalk self ook ’n paar kragwoorde moet inspan om die wa deur die drif te kry…

Dankie, professor Jansen. Jy maak jou mond oop en sê wat ons nie altyd almal die kans kry om te sê nie.

Follow the path of the unsafe, independent thinker. Expose your ideas to the danger of controversy. Speak your mind and fear less the label of ‘crackpot’ than the stigma of conformity. And on issues that seem important to you, stand up and be counted at any cost. – Chauncey Depeur.

When angry count to four. When very angry, swear. – Mark Twain

I personally think we developed language because of our deep inner need to complain. – Jane Wagner

Carpe Diem!

By Rian Truter on November, Sunday 13 2011 in 2011, Education, Life 5

My kennis van Julius Ceasar se taal was nog nooit van so ’n standaard dat ek hom teen Brutus sou kon waarsku nie.

Latyn is vir my so helder soos die ou Boesman in die Kalahari se insig in Suid-Afrika se landswapen. Sy opmerking toe die ontwerpers hom om sy mening daaroor nader: Ek ken moeilikheid, maar hier kom groot klak!

Ek het darem geweet dat die deurmekaar letters op die ou landswapen eendrag maak mag beteken het.

Waar carpe diem vir my die eerste keer betekenis gekry het, was in die film Dead Poets Society waarin Robin Williams die rol van ’n onderwyser, John Keating, vertolk. Behalwe dat dié fliek ’n lewenslange impak op my as mens en op my onderwysloopbaan gehad het, het dit ook dié latynse spreuk ’n wêreldterm soos Coke en Elvis gemaak.

Ek kry elke keer hoendervleis as ek die gedeelte sien waar die leerders Keating groet en een vir een op hulle banke klim en sê: My captain, my captain.

Carpe Diem was op almal se lippe. As jy vandag die frase Carpe Diem op ’n soekenjin intik, kry nie minder as 4, 850, 000 verwysings daarna nie! Oral het iets met carpe diem in of vooraan die lig gesien. Van dagstukkieboeke tot besighede met die naam. Carpe Diem Versekeraars, Carpe Veiligheidsdienste en selfs Carpe Diem Begrafnisondernemers!

Sou ons die gedeelte van Horace se gedig vry vertaal, sou dit min of meer soos volg klink: Terwyl ons met mekaar praat, gaan kosbare tyd verlore; oes die dag en moenie jou vertroue in môre plaas nie.

Allerhande vertalings van Carpe Diem het die lig gesien. Die mees algemene een in Afrikaans is : Gryp die dag! Meer direk vertaal sou carpe eintlik na die proses van oes in landbouterminologie verwys. ’n Getrouer vertaling sou dus wees: Oes die dag!

Al hierdie akademiese vertalings raak egter nie aan my gewone dag-tot-dag-hartsnare nie. Net soos my Latyn Julius nie kon help nie, mis baie van hierdie vertalings vir my die bus.

Hierdie mooi vertalings is miskien goed vir die omslae en titels van dagstukboekies en besighede wat jou wil beïndruk.

Vir my bly die raakste en toepaslikste vertaling (deur die uwe natuurlik): Kry jou gat in rat!

Lekker kort. En dit pas maklik op ’n T-hemp.

Dalk met carpe diem voorop en my vertaling op die agterkant?

Dum loquimur, fugerit invida aetas: carpe diem, quam minimum credula postero – Horace (Odes Book 1)

(While we’re talking, envious time is fleeing; seize the day, put no trust in the future.)

Dream as if you’ll live forever. Live as if you’ll die today. – James Dean

And in the end, it’s not the years in your life that count. It’s the life in your years. – Abraham Lincoln

Image: Renjith Krishnan/FreeDigitalPhotos.net

Die lesse wat cupcakes en kuikens ons leer

By Rian Truter on October, Sunday 30 2011 in 2011, Education 13

Waar daar 'n wil is, is daar 'n weg!

Ek wens die skole waarin ek was, het my iets van entrepreneurskap geleer.

Sommige skole dink hulle bevorder entrepreneurskap deur ’n sogenaamde entrepreneursdag te hou. Die skooldag se program word op ’n dag ’n bietjie aangepas en siedaar … ons het ’n tydjie beskikbaar waar ons toekomstige entrepreneurs hulle talente kan kom uitstal!

Mammie bak cupcakes en Pappie maak vir ’n vale draadkarre van al sy ophooprommel in die garage. Op entrepreneursdag staan Telg breed agter die tafel in die vierkant en pleeg entrepreneurskap. En die skool tik nog ’n boksie as afgehandel af. Dit gaan goed met ons volk, want ons kinders kan steeds nie vir hulself sorg nie. (Met verskoning aan Totius).

Miskien verstaan ons die begrip entrepreneurskap nie goed nie? Miskien dink ons dit is iets teoreties wat jy moet leer. Iets soos Ekonomie of Bedryfsekonomie?

My mening hieroor is dat entrepreneurskap eerder gedemonstreer word, as wat dit onderrig word.

Organiseer dan liewer in plek van die entrepreneursdag ’n volbloed entrepreneur wat aan die kinders kom verduidelik hoe hy/sy dit reg gekry het om buite die boksie te dink en sodoende iets volhoubaar kon skep wat hom/haar aan die lewe hou. Moet asseblief tog nie hierdie mense by die universiteite gaan soek nie; hulle werk ook maar soos die meeste van ons vir ’n salaris. Soek hulle sommer êrens op straat; hulle ís daar, as jy fyn kyk.

My goeie vriend, Heinie Brand van Laerskool Eversdal, het eendag tydens so ’n dag die praktyk van ware entrepreneurskap ervaar.

Nico Nel, die storieverteller, was op daardie stadium ’n ouer van Laerskool Eversdal en was nie lus vir koekbak of draadkarre buig nie. Inteendeel; sy entrepreneurskapgene het totaal uit hul nate gebars en nie net buite die boks gaan draai nie, maar ook sommer buite Bellville.

Die beplande entrepreneursdag het aangebreek en gewapen met stellasies vol dagoudkuikens het Nico se kind die wêreld van die vrye mark ekonomie betree.

Binne vyf minute het die tou klante by Willem (skuilnaam) se tafel rondom die skool gestaan, want watter kind kan die aantrekkingskrag van ‘n kuiken weerstaan? En dit nogal teen die winskoopprys van R3 een. By die ander aspirant-entrepreneurs se tafels het sake nie so rooskleurig gelyk nie. Die cupcakes se icing het soos sneeu op ’n warm dag op die Drakensberge begin smelt, maar nog steeds het die kopers weggebly.

Toe die klok vir die einde van die markdag lui, was al die kuikens verkoop. Omtrent elke kind in die skool het met ’n bruin kardoes, met twee gate vir vars lug, in die vuis rondgeloop. In die kardoes – een van die kuikens.

Heinie het hierdie proses gadegeslaan en Willem gaan gelukwens met sy poging, min wetende wat gaan volg.

Teen 11:00 het die eerste juffrou benoud laat weet iemand moet kom help, want van die kuikens is beseer. Óf hulle word versmoor omdat hulle te styf vasgedruk word, óf hulle kry seer omdat daar te rof met hulle gespeel word. Noodgedwonge moes die adjunkte van hierdie kuikens na die hoenderhemel aanhelp. Natuurlik tot groot ontsteltenis van die nuwe eienaars.

Teen 12:45, toe die eerste leerders huiswaarts keer, was die Dierebeskermingsvereniging by die voorhek om te verneem van wie die skool toestemming vir die nuwe hoenderboedery gekry het. Teen 15:00 was laerskool Eversdal se skakelbord geblok met ouers wat die hoenders in vir Heinie is, want hulle stuur hulle kinders skool toe om cupcakes te koop; nie hoenders nie!

En dan huil ons as ons kinders nie op eie stoom die mas kan opkom nie…

If opportunity doesn’t knock – build a door. – Milton Berle

Everything you want is just outside your comfort zone. – Robert Allen

Business opportunities are like buses, there’s always another one coming. – Richard Branson

The critical ingredient is getting of your butt and doing something. It’s as simple as that. A lot of people have ideas, but there are few who decide to do something about them now. Not tomorrow. Not next week. But today. The true entrepreneur is a doer, not a dreamer. – Nolan Bushnell, founder of Atari and Chuck E. Cheese’s

Image: africa/FeeDigitalPhotos.net

Nico Koopman se ABC vir onderwys

By Rian Truter on October, Thursday 20 2011 in 2011, Education, Guest Posts 4

Last week I was privileged to attend the inauguration of the new multipurpose activity centre of DF Malan High School.

For me, as a previous principal, it was a special moment because it just again underlined the fact that dreams can come true. All it takes is hard work and people with a vision to make things happen. Some may even say money! But even this obstacle can be overcome as long as the previous two is present.

Being part of such an auspicious occasion can easily influence one’s judgment and vision concerning the purpose of education. Sitting there and looking at all the splendor and grandeur you can start thinking this is what education is all about.

Prof Nico Koopman, dean of the Faculty of Theology of Stellenbosch University, was the guest speaker and I felt that his speech must reach more teachers and pupils than only those present at the function.

He kindly agreed that I may share his speech with you.

Skole, kolleges, universiteite en ander opvoedkundige instansies poog om hul leerders die ABC te leer.

1. A verwys na Athene, spesifiek na die filosowe Sokrates, Plato en Aristoteles wat die doel van opvoeding as karaktervorming beskryf. Deuteronomium 6 vertel van waardes wat ingeskerp moet word by ons leerders. Hierdie inskerp en ingravering is wat karakter vorm. Mooi waardes is ingegraveer by die mens van goeie karakter. Mense met karakter beliggaam dus waardes. Hulle leef met deugde. Deugde is beliggaamde waardes. Deugde is die neiging en predisposisie om in ooreenstemming met die goeie te leef, te kies en te handel.

Die vier deugde wat die filosowe van Athene geformuleer het, is geregtigheid, wysheid, matigheid/selfbeheersing en moed/krag/geduld. Die Christelike teologie het drie deugde bygevoeg naamlik geloof wat nee sê vir angs en ja vir gebondenheid; hoop wat nee sê vir swartgalligheid en ja vir vreugde; liefde wat nee sê vir lelikheid en ja vir lieflikheid. Sonder hierdie deugde kan goeie samelewings nie gebou word nie.

2. B verwys na die Berlyn-model van opvoeding. Die Berlyn-model verwys na denkers soos die teoloog Friedrich Schleiermacher van die Humboldt Universiteit in Berlyn. Hulle het intellektuele denke beklemtoon. Jy moet sake ontleed en jy moet te midde van ‘n warboel van inligting en idees sistematiseer en orde skep. Hierdie model wil graag sien dat leerders denkende mense is. Mense wat besef hoe kompleks die lewe is. Mense wat weet als is nie net eenduidig sleg of eenduidig goed nie. Ons funksioneer meermale met grys gebiede. Denkers sê byvoorbeeld nie maar net als is sleg in Suid-Afrika, of als is goed in Suid-Afrika nie. Hulle weet daar is mooi dinge in ons land, maar daar is ook nog baie lelike dinge wat ons moet afbreek. In die liefdesgebod (Matteus 22) roep die Here ons op om Hom lief te hê ook met ons hele verstand.

3. Die C-model verwys na Cross Roads. Cross Roads is ‘n informele nedersetting in die Kaap. Daar ervaar mense honger, dakloosheid, naaktheid, swaarkry. Opvoeding wil mense vorm wie se harte uitgaan na hulle in nood, mense wat hul talente en gawes en kwalifikasies gebruik om andere in nood by te staan. In Matteus 25 sê die Here Jesus mos juis dat ons diens aan Hom verrig as ons noodlydende mense bystaan, en dat ons Hom in die steek laat as ons noodlydendes in die steek laat.

Hierdie boodskap van professor Koopman het my weer opnuut laat nadink oor die ware ABC van opvoeding en onderrig.

Whatever is good to know is difficult to learn. – Greek Proverb

Intelligence plus character–that is the goal of true education. – Martin Luther King Jr

When asked how much educated men were superior to those uneducated, Aristotle answered, ‘As much as the living are to the dead.’ – Diogenes Laetius

Image: digitalart/FreeDigitalPhotos.net

Ou Ryperd – baie meer as net ‘n liedjie!

By Rian Truter on October, Tuesday 11 2011 in 2011, Education, Guest Posts 2

Nina leer by die perde van die Noord-Kaap.

Nina Joubert is hierdie week die gasskrywer op Piesangs & Jellietots. Nina swot, na drie jaar se praktiese onderwys, tans Hons B.Ed aan die Universiteit Stellenbosch.

Ek het onlangs die voorreg gehad om by oom Barrie Burger, die Horse Whisperer van die Noord-Kaap, te gaan kers opsteek oor die leer van perde.

My liefde vir perde kom al van kleins af. Vandat my naamgenoot ouma vir my perdeprentjies aangedra het as hulle vir ons kom kuier het. Hierdie liefde loop hand-aan-hand met my liefde vir kinders. Dit was dus baie maklik om die ooreenkomste in hierdie twee passies in my lewe raak te sien.

Oom Barrie het uit sy ondervinding verskeie stappe ontwikkel om ‘n perd suksesvol te leer, sonder die alombekende inbreek van ‘n perd. Hy het gevind dat daar vier fisiese ruimtes is waarin ‘n perd geleer moet word.

Eerste aan die beurt is die stal, waar die perd verskeie opdragte en vaardighede (ongeveer 24) moet aanleer. Elk van hierdie opdragte en vaardighede moet die perd 100% kan uitvoer voordat die perd na die tweede ruimte, naamlik die paddock, geneem kan word. Die paddock is ‘n ruimte wat direk aan die stal grens. Die derde ruimte is die ring, waarna die vierde ruimte, die rybaan, volg. Binne elkeen van hierdie ruimtes moet die perd al die opdragte en vaardighede wat vir hom oorspronklik in die stal geleer is, perfek kan doen, voor hy na die volgende ruimte kan vorder.

Nou hoe korreleer al hierdie perdekennis met kinders? Baie eenvoudig.

Ek voel baie sterk dat ‘n kind geleer moet word in die stal van die lewe naamlik hul ouerhuis. ‘n Ma en pa wat duidelik grense stel, maar steeds hul kinders met liefde en respek behandel kan hul kinders ‘n standvastige grondslag gee. ‘n Grondslag wat baie handig te pas kom wanneer hulle kinders situasies, en die soms potensieel gevaarlike lewe daarbuite, suksesvol en met goeie oordeel moet aanpak.

Stel reëls saam wat gebreek kan word, het oom Barrie ons geleer. ‘n Reël kan verander word, maar ‘n gebroke kind is baie moeiliker om heel te maak. ‘n Ouer het ‘n veel langer lys van opdragte en vaardighede wat hulle vir hul kinders moet leer, as die skamele 24 wat ‘n perd moet leer. En elkeen van die lewenslesse wat in die huis geleer word, sal die kind help om ‘n volwaardige volwassene te wees.

Nadat ‘n perd deur al vier ruimtes geneem is, en als suksesvol kan doen, sal die perd nooit onwillig of bang wees om na sy stal toe te gaan, of by sy staldeur vassteek en weier om binne te gaan nie. Hoekom is dit dan so moeilik vir tieners en ander jongmense om hul maats huis toe te neem en daar saam te kuier in plaas van by ‘n inkopiesentrum of op straat? Hoekom is daar soveel jong studente of eerstejaars wat heeltemal die pad byster raak op universiteit of kollege? Hoekom is die gedrag van tieners soms so totaal ongemanierd en onvanpas? Hoekom kry mens selde hedendaagse kinders wat goeie maniere openbaar, of net ‘n eenvoudige asseblief of dankie gebruik wanneer ‘n kelner vir hulle hul bestelling bring?

‘n Perd is ‘n gevoelsdier wat met sy hele lyf vir jou kan skree wanneer iets nie reg is nie. Dit als sonder dat een enkele geluid hoorbaar is. Dit is een van die hoofredes hoekom mens ‘n perd op ‘n konstante basis sal prys wanneer die perd iets reg doen. ‘n Perd is ook ‘n dier wat hoogs sensitief is vir enige gemoedstoestand. Dis hoekom hulle so vinnig leer wanneer jy vir hulle positiewe aandag gee wanneer hulle iets suksesvol uitvoer. Make every situation a intentional learning experience instead of an accidental one.

Ongelukkig is dit soveel makliker vir sommige ouers om krities te wees en hul kinders te dryf tot hoogtes wat hulle dalk nooit self kon bereik nie. “Ouers, word wakker. Julle kinders soek liefde en begrip. Kritiek het ‘n plek, maar moet altyd lei tot positiewe gedrag en gevolge!”

Ek kan soveel van die uitdagende – en probleemgedrag wat onderwysers in die skool ondervind, terugtrek na hul stal of ouerhuis toe. Ons is so geneig om die wrede wêreld die skuld te gee vir ons kinders se probleme bv. TV, internet, sosiale netwerke (bv. Facebook), slegte maats of moeilike omstandighede.

Ek is egter vas oortuig dat wanneer die verhouding met ma en pa goed is en daar standvastige verhoudinge in die ouerhuis is, vele toekomstige probleme voorkom kan word.

There is something about the outside of a horse that is good for the inside of a man. – Winston Churchill

Horses and children, I often think, have a lot of the good sense there is in the world. – Josephine Demott Robinson

All I pay my psychiatrist is the cost of feed and hay, and he’ll listen to me any day. – Author Unknown

Maybe the right school is the wrong one?

By Rian Truter on September, Thursday 29 2011 in 2011, Education 7

Ek sien die Nasionale Onderwys Departement is met ’n veldtog besig waarin hulle ouers aanmoedig om hulle kinders betyds vir volgende jaar by skole in te skryf. As die ouers dit dan nie voor ’n gegewe datum doen nie, behou die departement hul die reg voor om die kind by ’n skool van hulle keuse te plaas.

Hierdie einste kampanje het my laat wonder of ons ooit regtig weet wat die regte skool vir ons kind is?

Wat laat ‘n ouer besluit dat so-en-so die regte skool vir sy kosbaarste besitting is? Waarop berus hierdie uiters belangrike keuse?

Is dit die netjies geklede leerders op straat? Die goeie sportspanne? Die uitstekende uitslae aan die einde van die jaar? Is dit die naaste skool aan die huis? Of kan dit dalk die image van die skool wees?

Wat baie mense egter nie besef nie, is dat die regte skool dalk die verkeerde skool vir jou kind kan wees! Miskien moet ek sê, vir óns kinders kan wees. Vir die kinders van Suid-Afrika kan wees. Vir die kinders wat hierdie land in die toekoms moet lei.

Seth Godin vra in een van sy artikels, Back to (the wrong) school, ’n klompie ongemaklike vrae rondom ons verstaan van wat onderwys en onderig is en moet wees. Hy verwys na die Amerikaanse onderwysstelsel, maar ek glo dié diskoers is ook op ons van toepassing.

Large-scale education was never about teaching kids or creating scholars. It was invented to churn out adults who worked well within the system.

Of course it worked. Several generations of productive, fully employed workers followed. But now?

Nobel-prize winning economist Michael Spence makes this really clear: there are tradable jobs (making things that could be made somewhere else, like building cars, designing chairs and answering the phone) and non-tradable jobs (like mowing the lawn or cooking burgers). Is there any question that the first kind of job is worth keeping in our economy?

If you do a job where someone tells you exactly what to do, they will find someone cheaper than you to do it. And yet our schools are churning out kids who are stuck looking for jobs where the boss tells them exactly what to do.

Do you see the disconnect here? Every year, we churn out millions of workers who are trained to do 1925 labour.

The bargain (take kids out of work so we can teach them to become better factory workers) has sent us on a race to the bottom. Some argue we ought to become the cheaper, easier country for sourcing cheap, complaint workers who do what they’re told. We will lose that race whether we win it or not. The bottom is not a good place to be, even if you’re capable of getting there.

As we get ready for the 93^rd year of universal public education, here’s the question every parent and taxpayer needs to wrestle with: Are we going to applaud, push or even permit our schools (including most of the private ones) to continue the safe but ultimately doomed strategy of churning out predictable, testable and mediocre factory-workers?

As long as we embrace (or even accept) standardized testing, fear of science, little attempt at teaching leadership and most of all, the bureaucratic imperative to turn education into a factory itself, we’re in big trouble.

The post-industrial revolution is here. Do you care enough to teach your kids to take advantage of it?

Die feit dat ons kinders almal in skole ‘n sitplek moet kry, is baie belangrik. Maar vir my is dit baie belangriker dat dít wat ons kinders op daardie sitplek dóén, aandag kry.

Dringende aandag …

In the Western tradition, we have focused on teaching as a skill and forgotten what Socrates knew: teaching is a gift, learning is a skill. – Peter Drucker

A man can learn a lot if he listens, and if I didn’t learn anything else I was learning how much I didn’t know. – Louis L’Amour

As our society gets more complex and our people get more complacent, the role of the jester is more vital than ever before. Please stop sitting around. We need you to make a ruckus. – Seth Godin (Linchpin)

Image: photostock/FreeDigitalPhotos.net

← Previous 1 … 4 5 6 7 Next →