Ou Ryperd – baie meer as net ‘n liedjie!

Nina leer by die perde van die Noord-Kaap.

Nina Joubert is hierdie week die gasskrywer op Piesangs & Jellietots. Nina swot, na drie jaar se praktiese onderwys, tans Hons B.Ed aan die Universiteit Stellenbosch.

Ek het onlangs die voorreg gehad om by oom Barrie Burger, die Horse Whisperer van die Noord-Kaap, te gaan kers opsteek oor die leer van perde.

My liefde vir perde kom al van kleins af. Vandat my naamgenoot ouma vir my perdeprentjies aangedra het as hulle vir ons kom kuier het. Hierdie liefde loop hand-aan-hand met my liefde vir kinders. Dit was dus baie maklik om die ooreenkomste in hierdie twee passies in my lewe raak te sien. 

Oom Barrie het uit sy ondervinding verskeie stappe ontwikkel om ‘n perd suksesvol te leer, sonder die alombekende inbreek van ‘n perd. Hy het gevind dat daar vier fisiese ruimtes is waarin ‘n perd geleer moet word.

Eerste aan die beurt is die stal, waar die perd verskeie opdragte en vaardighede (ongeveer 24) moet aanleer. Elk van hierdie opdragte en vaardighede moet die perd 100% kan uitvoer voordat die perd na die tweede ruimte, naamlik die paddock, geneem kan word. Die paddock is ‘n ruimte wat direk aan die stal grens. Die derde ruimte is die ring, waarna die vierde ruimte, die rybaan, volg. Binne elkeen van hierdie ruimtes moet die perd al die opdragte en vaardighede wat vir hom oorspronklik in die stal geleer is, perfek kan doen, voor hy na die volgende ruimte kan vorder. 

Nou hoe korreleer al hierdie perdekennis met kinders? Baie eenvoudig.

Ek voel baie sterk dat ‘n kind geleer moet word in die stal van die lewe naamlik hul ouerhuis. ‘n Ma en pa wat duidelik grense stel, maar steeds hul kinders met liefde en respek behandel kan hul kinders ‘n standvastige grondslag gee. ‘n Grondslag wat baie handig te pas kom wanneer hulle kinders situasies, en die soms potensieel gevaarlike lewe daarbuite, suksesvol en met goeie oordeel moet aanpak.

Stel reëls saam wat gebreek kan word, het oom Barrie ons geleer. ‘n Reël kan verander word, maar ‘n gebroke kind is baie moeiliker om heel te maak. ‘n Ouer het ‘n veel langer lys van opdragte en vaardighede wat hulle vir hul kinders moet leer, as die skamele 24 wat ‘n perd moet leer. En elkeen van die lewenslesse wat in die huis geleer word, sal die kind help om ‘n volwaardige volwassene te wees.

Nadat ‘n perd deur al vier ruimtes geneem is, en als suksesvol kan doen, sal die perd nooit onwillig of bang wees om na sy stal toe te gaan, of by sy staldeur vassteek en weier om binne te gaan nie. Hoekom is dit dan so moeilik vir tieners en ander jongmense om hul maats huis toe te neem en daar saam te kuier in plaas van by ‘n inkopiesentrum of op straat? Hoekom is daar soveel jong studente of eerstejaars wat heeltemal die pad byster raak op universiteit of kollege? Hoekom is die gedrag van tieners soms so totaal ongemanierd en onvanpas? Hoekom kry mens selde hedendaagse kinders wat goeie maniere openbaar, of net ‘n eenvoudige asseblief of dankie gebruik wanneer ‘n kelner vir hulle hul bestelling bring? 

‘n Perd is ‘n gevoelsdier wat met sy hele lyf vir jou kan skree wanneer iets nie reg is nie. Dit als sonder dat een enkele geluid hoorbaar is. Dit is een van die hoofredes hoekom mens ‘n perd op ‘n konstante basis sal prys wanneer die perd iets reg doen. ‘n Perd is ook ‘n dier wat hoogs sensitief is vir enige gemoedstoestand. Dis hoekom hulle so vinnig leer wanneer jy vir hulle positiewe aandag gee wanneer hulle iets suksesvol uitvoer. Make every situation a intentional learning experience instead of an accidental one.

Ongelukkig is dit soveel makliker vir sommige ouers om krities te wees en hul kinders te dryf tot hoogtes wat hulle dalk nooit self kon bereik nie. “Ouers, word wakker. Julle kinders soek liefde en begrip. Kritiek het ‘n plek, maar moet altyd lei tot positiewe gedrag en gevolge!”

Ek kan soveel van die uitdagende – en probleemgedrag wat onderwysers in die skool ondervind, terugtrek na hul stal of ouerhuis toe. Ons is so geneig om die wrede wêreld die skuld te gee vir ons kinders se probleme bv. TV, internet, sosiale netwerke (bv. Facebook), slegte maats of moeilike omstandighede.

Ek is egter vas oortuig dat wanneer die verhouding met ma en pa goed is en daar standvastige verhoudinge in die ouerhuis is, vele toekomstige probleme voorkom kan word.

There is something about the outside of a horse that is good for the inside of a man.  – Winston Churchill

Horses and children, I often think, have a lot of the good sense there is in the world.  – Josephine Demott Robinson  

All I pay my psychiatrist is the cost of feed and hay, and he’ll listen to me any day.  – Author Unknown