Hoe baie keer hoor jy dat iemand nie iets kan doen nie.
Nie dat hulle nie instaat is om dit te doen nie, want liggaamlik en verstandelik is hulle meer as kapabel om dit te kan doen. Hulle het hulself eintlik net self ontmagtig om die taak suksesvol af te handel. Selfs om net te probeer om dit aan te pak.
In die meeste gevalle is dit volwassenes wat só reageer. Dit is hulle wat nie kan dans nie, nie kan valskermspring nie, wat nie met oorgawe kan sing nie …
In skrille kontras met die kleintjies, wat sonder enige twyfel in hul eie vermoëns, op die verhoog spring om hulle sangtalent aan die hele wêreld te openbaar. Altyd met ’n groot applous as beloning.
Wat het dan gebeur dat ons só geword het?
Is dit iets wat saam met die ouderdom gekom het, of is dit soos Nataniël in een van sy gedigte skryf dat ons bang grootgemaak is? Of het ons saam met die grootword vergeet dat ons tot baie meer instaat is?
Ek dink dit is iets wat êrens tussen te klein wees om te weet en grootwees en weet, in ons brein lêplek kom kry het. Amper ’n soort pleister teen moontlike seerkry of dalk ’n geestelike staightjacket.
Ken Blanchard noem hierdie verskynsel assumed constraints en hy illustreer dit met die skitterenede voorbeeld van ‘n sirkusolifant.
Daar word vertel dat as die sirkusolifant nog baie klein is, hy met ’n meneer van ’n ketting om die voet en ’n baie dik ysterpaal vasgemaak word. Hoe hard hy ookal stoei om los te kom; niks help nie. Die ketting en paal is net sterker as hierdie olifantjie se jeugdige krag.
Dit is ironies dat hoe groter die olifant word, die ketting nie groter of dikker word nie. Inteendeel; die ketting bly dieselfde. Al wat regtig gebeur, is dat die olifant opgehou het om te probeer loskom.
Hy het nou al so baie keer sonder sukses probeer om homself los te ruk, dat hy begin glo dat dit onmoontlik is om die paal uit die grond te pluk. Hy het nou al begin aanvaar dat hierdie ketting en paal deel van sy lewe geword het.
Die kenners beweer dan ook dat as hierdie olifant volwasse is en ’n paar ton weeg, dat hy met ’n baie dun toutjie en ’n verskoning vir ’n paaltjie vasgemaak kan word. Hierdie olifant het lankal oorgegee, want hy aanvaar dat hy nie gaan loskom nie.
Wat die tragiese van hierdie olifant se lewe is, is dat hy elke dag die wonderlikste toertjies binne die tent doen. Elke dag laat hy mense na hul asem snak met sy uitsondelike talent en vernuf.
Maar as die applous in sy groot ore stil geraak het, staan hy weer vasgemaak aan ’n paal met ’n ketting om sy voet. Êrens op ’n verlate dorpsveld.
In baie van ons se lewens is daar ook iets wat ons, soos die ketting aan die olifant se voet, weerhou om te doen wat ons regtig wil doen. Ons het al begin aanvaar dat ons dit nie kan doen nie of dat dit net nooit gaan gebeur nie. Ons het ophou spartel en aanvaar nou maar net dat ons oud is, of nie kan sing nie, of nie kan skilder nie of nie …
Ek wil jou vandag uitdaag om ’n slag weer aan daardie ketting te gaan pluk. Miskien verras jy jouself deur agter te kom die ketting is al tot niet geroes… of baie dunner as wat jy ooit gedink het!
If you think you can do a thing or think you can’t do a thing, you’re right. – Henry Ford
Soos wat jy dink so is jy. Soos dit wat jy jou kan verbeel, so kan jy word. – Anoniem
There are no constraints on the human mind, no walls around the human spirit, no barriers to our progress except those we ourselves erect. – Ronald Reagan
Know your limits. Also know how to break them. – Geraint Starker
Image: Castillo Dominici/FreeDigitalPhotos.net
